Αρτηρίες ονομάζονται τα αγγεία του οργανισμού που μεταφέρουν οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά προς τα υπόλοιπα όργανα.
Όσο απομακρύνονται από την καρδιά διακλαδίζονται και σχηματίζουν όλο και μικρότερα αγγεία, μικρότερες αρτηρίες και αρτηρίδια τα οποία τελικά καταλήγουν στα τριχοειδή αγγεία.
Ιστολογία των αρτηρίων
Οι αρτηρίες αποτελούνται, από τρεις συγκεχυμένους χιτώνες, τον έσω, τον μέσο και τον έξω χιτώνα.
Ο έσω χιτώνας αποτελείται από μια στιβάδα ενδοθηλιακών κυττάρων που επενδύουν την εσωτερική επιφάνεια των αγγείων και από ποικίλη ποσότητα υπερενδοθηλιακού συνδετικού ιστού.
Περιβάλλει τον αυλό του αγγείου, τη περιοχή από την οποία μεταφέρεται το αίμα.
Προς τα έξω ο έσω χιτώνας των αρτηριών περιλαμβάνει τον έσω ελαστικό υμένα. Ο μέσος χιτώνας είναι συνήθως ο παχύτερος από τους τρεις χιτώνες. Αποτελείται από κυκλικώς διατεταγμένα λεία μυϊκά κύτταρα και ινοελαστικό συνδετικό ιστό.
Το ελαστικό στοιχείο αυτού του ιστού παρουσιάζει αύξηση παράλληλα με την αύξηση του μεγέθους του αγγείου.
Ο έξω χιτώνας είναι ο πιο εξωτερικός χιτώνας του αγγείου και αποτελείται από ινοελαστικό συνδετικό ιστό που είναι πλούσιος σε κολλαγόνο.
Στα μεγαλύτερα αγγεία περιέχει αγγεία των αγγείων, δηλαδή μικρά αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα τον έξω και τον μέσο χιτώνα.
Tύποι αρτηριών
Οι αρτηρίες διακρίνονται σε τρεις τύπους:
- Ελαστικές
- Μυϊκές
- Αρτηρίδια
Ελαστικού τύπου αρτηρίες
Οι ελαστικού τύπου αρτηρίες (ή μεταφορικές αρτηρίες) είναι οι μεγαλύτερες και δέχονται αίμα κατευθείαν από την καρδιά.
Ως αποτέλεσμα του τελευταίου δέχονται μεγάλες περιοδικές μεταβολές της πίεσης του αίματος. Για να αντισταθμίσουν αυτές τις αλλαγές, τα τοιχώματα αυτών των αρτηριών διαθέτουν άφθονες ελαστικές ίνες.
Οι ίνες πέρα από τη στερεότητα και δυνατότητα διάτασης των αγγείων που προσφέρουν, διατηρούν σταθερή την πίεση του αίματος στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ δύο καρδιακών παλμών.
Στις αρτηρίες αυτού του τύπου περιλαμβάνονται, π.χ. η αορτή, οι κοινές καρωτίδες και οι υποκλείδιες αρτηρίες.
Μυϊκού τύπου αρτηρίες
Στις αρτηρίες μυϊκού τύπου ανήκουν οι περισσότερες από τις αρτηρίες του σώματος. Ο μέσος χιτώνας τους αποτελείται κατ’ εξοχήν από πολλά στρώματα λείων μυϊκών κυττάρων. Αυτές οι αρτηρίες διανείμουν το αίμα στα διάφορα όργανα.
Αρτηρίδια
Τα αρτηρίδια αποτελούν τις μικρότερες αρτηρίες και έχουν το ρόλο να ρυθμίζουν τη πίεση του αίματος.
Αρτηριοσκλήρυνση η αθηρωμάτωση
Η αρτηριοσκλήρυνση ή αθηρωμάτωση είναι εκφυλιστική πάθηση των αρτηριών, η οποία προσβάλλει μεγάλες αλλά και μικρές ηλικίες.
Προκαλείται λόγω δημιουργίας μιας πλάκας, του λεγόμενου αθηρώματος, στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων.
Τι είναι η αρτηριοσκληρύνση
“το σύνολο των μεταβολών του ενδοθηλίου των αρτηριών, που περιλαμβάνει την τοπική συγκέντρωση λιποειδών, βλεννοπολυσακχαριτών, αίματος και προϊόντων του ινώδους ιστού και ασβεστίου, με συνύπαρξη αλλοιώσεων στο μέσο χιτώνα”
Πως δημιουργούνται τα αθηρώματα
Οι εναποθέσεις αυτές είναι σαν το (πουρί) των σωλήνων του νερού ή της αποχέτευσης και ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες. Αυτές μπορούν να προκαλέσουν στένωση ή απόφραξη της αρτηρίας, με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση ροής του αίματος.
Τα αθηρώματα δημιουργούνται από εναποθέσεις λιπιδικών στοιχείων. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη αρτηριοσκλήρωσης ταξινομούνται σε μείζονες και ελάσσονες.
Ποιοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν στην δημιουργία της αρτηριοσκλήρυνσης;
- Μείζονες παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία, ο σαχαρώδης διαβήτης και το κάπνισμα.
- Ελάσσονες παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η παχυσαρκία, η υπερτριγλυκεριδαιμία, η καθιστική ζώη, το άγχος και η γενετική προδιάθεση.
Οι κύριoι παράγοντες αρτηριοσκλήρυνσης
- Άγχος
- Κάπνισμα
- Υπέρταση
- Γενετική προδιάθεση
- Σαχαρώδης διαβήτης
- Υπερχοληστεριναιμία
Ποια ειναί τα συμπτώματα της αθηρωμάτωσης
Τα συμπτώματα από τη στένωση ή την απόφραξη των αρτηριών εξαρτώνται απο:
- Την ποσότητα του αίματος που περνά μέσα από τις αρτηρίες
- Την ποσότητα του αίματος της παράπλευρης κυκλοφορίας
- Τις περιοχές που έχουν προσβληθεί
Έχουμε τρια κλινικά στάδια της περιφερικής αρτηριοπάθειας:
Διαλείπουσα χωλότητα
Διαλείπουσα χωλότητα είναι ο πόνος που αισθάνεται ο ασθενής κατά την διάρκεια μϋικής κοπώσης, όπως κατά την βάδιση, τρέξιμο κτλ. και οφείλεται στην μειωμένη παροχή αίματος στην προσβεβλημένη περιοχή.
Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί στον γλουτό, στον μηρό και στην κνήμη.
Η ανάπαυση για λίγο και σε όρθια θέση, έχει ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση των συμπτωμάτων.
Πόνος ανάπαυσης
Ο πόνος ανάπαυσης είναι σταθερός, έντονος πόνος ή αίσθημα καψίματος παρατηρείται στα άκρα των ποδιών, ενώ ο πόνος στα δάχτυλα μπορεί να είναι τόσο έντονος ώστε να κρατά ξύπνιο τον ασθενή τη νύχτα.
Αυτά τα συμπτώματα δηλώνουν προχωρημένη αρτηριακή πάθηση.
Νέκρωση ιστών (γάγγραινα)
Γάγγραινα είναι ο θάνατος των κυττάρων, ιστών. Είναι το πιο προχωρημένο στάδιο της αρτηριακής παθήσης.
Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, τραυματισμένες περιοχές μπορεί να μην επουλώνονται και το δέρμα διασπάται πράγμα που οδηγεί στη νεκρώση των ιστών.
Πως ελαχιστοποίουνται οι παράγοντες κινδύνου της αθηροσκληρώσης
Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε την εμφάνιση της αθηροσκληρώσης ή να αλλάξουμε το ρόλο της κληρονομικότητας στην εξέλιξή της.
Παρόλα αυτά πολλοί προδιαθεσικοί παράγοντες μπορούν να ελεγχθούν με την επανεκτίμηση του τρόπου ζωής και κάνοντας ορισμένες απαραίτητες αλλαγές.
Υγιεινή Διατροφή: η μείωση της χοληστερόλης και των κορεσμένων λιπών καθώς και η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρος σώματος μπορεί να μειώσουν τους προδιαθεσιακούς παράγοντες.
Κάπνισμα: η αγγειοσύσπαση που συμβαίνει με το καπνίσμα, μειώνει τη ροή του αίματος. Καλό είναι να γίνεται κάθε προσπάθεια για τη διακοπή του καπνίσματος.
Γυμναστική εξάσκηση: οι γυμναστικές ασκήσεις είναι γνωστό ότι βελτιώνουν την παράπλευρη κυκλοφορία. Είναι σημαντικό να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα και να αρχίσετε ένα πρόγραμμα φυσικών ασκήσεων καθοδηγούμενοι από γιατρό.
Υπέρταση και διαβήτης: επιβάλλεται ο συχνός έλεγχος και σταθερότητα στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου του αίματος.
Πως γινεταί η δίαγνωση της αρτηριοσκλήρυνσης
Η διάγνωση προϋποθέτει χρόνο, υπομονή και απαιτεί άριστη λήψη ιστορικού του ασθενούς.
Μια σειρά από κλινικές δοκιμασίες της αγγειακής κυκλοφορίας με απεικονιστικές μεθόδους όπως υπέρηχοι, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία και κυρίώς η ψηφιακή αγγειογραφία θέτουν σήμερα τη διάγνωση της ασθένειας
Υπέρηχος αρτηριών
Πως αντιμετώπιζεται η αρτηριοσκλήρυνση
Υπάρχουν δυο μορφές αντιμετώπισης, αναλογα με το μεγεθός του προβλήματος. Με φαρμακευτική αγωγή με την χορήγηση στατίνων, άσκηση και διατροφή. Αντιμετώπιση με ενδοαγγειακές επεμβάσεις όπως είναι η αγγειοπλαστική με μπαλόνι με ή χωρις τοποθέτηση stent (βιολογικών ή συνθετικών μοσχευμάτων) και η ενδοαυλική αποκατάσταση της στενώσης της αρτηρίας. Με χειρουργική αντιμετώπιση όπως η ενδαρτηρεκτομή και οι εγχειρήσεις των περιφερικών αρτηριών (by pass).
Arterial Bypass
Ποιές μπορεί να είναι επιπλοκές της αρτηριοσκλήρυνσης;
Οι κύριες επιπλοκές της αρτηριοσκλήρυνσης είναι τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η περιφερική αρτηριοπάθεια.
Στις προηγμένες χώρες η αρτηριοσκλήρυνση κατέχει ακόμη και την πρώτη θέση στις αιτίες θανάτου, ενώ κάποιες φορές χαρακτηρίζεται και ως μάστιγα της εποχής μας.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) είναι το αποτέλεσμα της διακοπής της παροχής αίματος στον εγκέφαλο.
Τρεις είναι οι βασικοί τύποι των εγκεφαλικών επεισοδείων: το αιμορραγικό, το εμβολικό και το θρομβωτικό.
Αιμορραγικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδειο, συμβαίνει όταν μια αρτηρία στον εγκέφαλο “σπάσει”, οπότε και η φυσιολογική ροή του αίματος διακόπτεται.
Εμβολικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, συμβαίνει όταν ένα μικρό κομμάτι πήγματος (Θρόμβου) ή ένα τμήμα λίπους ξεκολλήσει από κάποιο σημείο μιας αθηροσκληρωτικής αρτηρίας, επιπλεύσει στο αίμα και φθάσει στο πιο στενό σημείο της αρτηρίας.
Εκεί αναγκαστικά σταματά γιατί δεν χωρά να περάσει, αποφράσσει τον αυλό της αρτηρίας και διακόπτει την ομαλή ροή του αίματος.
Θρομβωτικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, συμβαίνει όταν αθροιστεί αθηροσκληρωτικό υλικό κατά μήκος του τοιχώματος της αρτηρίας.
Αν η αθηροσκληρωτική πλάκα στενέψει ή αποφράξει εντελώς την αρτηρία, η παροχή του αίματος στον εγκέφαλο μειώνεται.
Συμπτώματα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
Ασυμπτωματικό φύσημα
Η λέξη φύσημα σημαίνει θόρυβο και χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν παθολογικό ήχο που ακούγεται μέσα στην αρτηρία.
Όταν η αθηροσκλήρωση στενέψει μια αρτηρία, η ροή του αίματος διαταράσσεται.
Αυτή η διαταραγμένη ροή του αίματος παράγει ένα φύσημα που ακόυγεται με το στηθοσκόπιο.
Η παρουσία ενος φυσήματος είναι συνήθως ενδεικτική της αθηροσκλήρωσης, αν και η ύπαρξή του δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι θα εμφανιστούν και συμπτώματα.
Ένα φύσημα στις αρτηρίες πρέπει να ελέγχεται και να εκτιμάται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Προειδοποιητικά σημεία
Πολλές φορές πριν από ένα εγκεφαλικό επεισοδίο εμφανίζεται ένα προειδοποιητικό φαινόμενο που ονομάζεται, παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό.
Παροδικό σημαίνει προσωρινό – στιγμαίο, ενώ ισχαιμικό εγκεφαλικό σημαίνει μειωμένη παροχή αίματος.
Το προειδοποιητικό αυτό φαινόμενο διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι μερικές ώρες.
Πολλοί άνθρωποι δεν λαμβάνουν υπόψη τους το φαινόμενο αυτό, επειδή παρέρχεται συνήθως μέσα σε 24 ώρες.
Επειδή κάθε περιοχή του εγκεφάλου ελέγχει ειδικές λειτουργίες του σώματός μας, τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποια αρτηρία έχει προσβληθεί.
Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζονται τα προειδοποιητικά αυτά σημεία και να αναφέρονται στο γιατρό σας.
