Υπολογίζεται πως το 1/3 σχεδόν των γυναικών θα παρουσιάσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους Χρόνιο Πυελικό Πόνο.
Σαν Χρόνιος Πυελικός Πόνος ορίζεται ο πόνος που δεν είναι περιοδικός και έχει διάρκεια μεγαλύτερη των 6 μηνών.
Πολλές φορές συνδέεται με το Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης (ΣΠΣ).
Έγινε ευρύτερα γνωστό τη δεκαετία του 1980 όταν αποδείχτηκε πως πάνω από 90% των γυναικών με χρόνιο πυελικό πόνο, έχουν και διατεταμένες φλέβες (κιρσούς) στην πύελο.
Το Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης (ΣΠΣ) είναι η κατάσταση που οφείλεται στη φλεβική στάση (συσσώρευση του αίματος) στην πύελο.
Σύνδρομο = άθροισμα πολλών διαφορετικών συμπτωμάτων.
Πυελικής = ανατομική εντόπιση του προβλήματος.
Συμφόρησης = συσσώρευση αίματος.
Οι φλέβες έχουν σαν προορισμό την επιστροφή του αίματος στην καρδιά. Για το σκοπό αυτό έχουν στο εσωτερικό τους βαλβίδες που επιτρέπουν στο αίμα να κινείται μόνο προς την κατεύθυνση της καρδιάς και δεν το αφήνουν να γυρνάει προς τα πίσω (παλινδρόμηση του αίματος).
Στις περιπτώσεις που έχουμε παλινδρόμηση του αίματος, οι φλέβες ανεπαρκούν να κάνουν «σωστά την δουλειά τους» και έχουμε τη γνωστή Φλεβική Ανεπάρκεια.
Η διάταση των φλεβών προκαλεί συσσώρευση του αίματος στην πύελο, γεγονός που οδηγεί σε μεγαλύτερη φλεβική διάταση.
Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις συμβαίνει και το αντίθετο. Η συσσώρευση όμως του αίματος και η φλεβική διάταση στην πύελο μπορούν να προκαλέσουν πληθώρα συμπτωμάτων είτε τοπικά (πυελικό πόνο), είτε από τα παρακείμενα όργανα (γεννητικά όργανα, ουροδόχο κύστη, έντερο), είτε επειδή το αίμα μπόρεσε να βρει διέξοδο και να προκαλέσει κιρσούς στα κάτω άκρα.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Η αιτιολογία του Συνδρόμου πιστεύεται πως είναι πολυπαραγοντική. Κυρίαρχη όμως θέση φαίνεται να έχει η εγκυμοσύνη. Υπολογίζεται ότι στο 2% – 7% των περιπτώσεων εγκυμοσύνης θα προκληθούν κιρσοί αιδοίου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι κιρσοί θα εξαφανιστούν μετά τη γέννα αλλά θα υποτροπιάσουν πιο εύκολα σε κάθε νέα εγκυμοσύνη.
Οι κύριες αιτίες εμφάνισης του Συνδρόμου στις γυναίκες, ιδιαίτερα σε αυτές που έχουν περισσότερα από 2 παιδιά και σε ηλικίες μεταξύ 20 και 45 ετών, είναι το επιπλέον βάρος που αποκτάται καθώς και η αυξημένη ροή του αίματος στα γεννητικά όργανα σε συνδυασμό με την αυξημένη κυκλοφορία ορμονών (οιστρογόνων) που «αδυνατίζουν» το φλεβικό τοίχωμα.
Διάταση των φλεβών της πυέλου έχει παρατηρηθεί, σε μικρότερο φυσικά ποσοστό, και σε γυναίκες με λιγότερες εγκυμοσύνες καθώς και σε άντρες.
Η αιτιολογία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι διαφορετική και μπορεί να οφείλεται σε παλινδρόμηση του αίματος στην έσω λαγόνιο φλέβα.
Παλινδρόμηση του αίματος στις φλέβες της πυέλου και διάταση αυτών, μπορεί να έχουμε:
- είτε λόγω ανεπάρκειας,
- είτε λόγω στενώσεων ή απόφραξης κεντρικών φλεβικών στελεχών που εμποδίζουνε το αίμα να επιστρέψει στην καρδιά.
Τέτοιες καταστάσεις είναι δυνατόν να οφείλονται σε:
- Παλιά Εν τω Βάθει Φλεβική Θρόμβωση.
- Συμπίεση φλεβικών στελεχών που βρίσκονται κεντρικότερα.
- Αρτηριοφλεβική δυσπλασία (με αποτέλεσμα την είσοδο αρτηριακού αίματος που έχει μεγάλη πίεση στο φλεβικό σύστημα).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του Συνδρόμου Πυελικής Συμφόρησης είναι:
- Ο χρόνιος πυελικός πόνος ο οποίος γίνεται εντονότερος στην όρθια στάση, στο τέλος της ημέρας και φτάνει στο μέγιστο της έντασής του, 2-3 ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου.
- Η δυσμηνόρροια (επώδυνη εμμηνορρυσία) με ιδιαίτερα έντονο πόνο τις δύο πρώτες ημέρες του κύκλου.
- Η δυσπαρεύνια: (πόνος κατά την σεξουαλική επαφή) ή και μετά από αυτή. Χαρακτηριστικό θεωρείται το αίσθημα ενός βαθιά εντοπιζόμενου πυελικού πόνου ή βάρους, εάν η γυναίκα σταθεί όρθια μετά από πρωινή σεξουαλική επαφή και η διάρκεια του μπορεί να είναι αρκετές ώρες.
- Οι κιρσοί (διατεταμένες φλέβες) στα έξω γεννητικά όργανα, στα κάτω άκρα, στους γλουτούς και στο περίνεο.
- Επίσης το Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης είναι συχνή αιτία υποτροπής των κιρσών των κάτω άκρων, καθώς η «συνηθισμένη» αντιμετώπιση που πολλές φορές προτείνεται (είτε με laser είτε με κλασσικό χειρουργείο) δεν στοχεύει στην αιτία που προκάλεσε τους κιρσούς.
- Τα κουρασμένα πόδια με αίσθημα βάρους ιδιαίτερα κατά την έναρξη της περιόδου που εμφανίζονται ταυτόχρονα με την επιδείνωση του πυελικού πόνου.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση του Συνδρόμου Πυελικής Συμφόρησης δεν είναι εύκολη και συνήθως καθυστερεί μέχρι να αποκλειστούν άλλες κοινές αιτίες πυελικού πόνου όπως η ενδομητρίωση.
Είναι αρκετά συνηθισμένο η κατάσταση αυτή να μην συμπεριλαμβάνεται στην διαφορική διάγνωση καθώς δεν είναι και πολύ γνωστή.
Η αρχική υποψία τίθεται από το ιστορικό και τα χαρακτηριστικά των συμπτωμάτων που αναφέρει ο/η ασθενής καθώς και από την παρουσία κιρσών (ιδιαίτερα αν αυτοί εμφανίζονται σε άτυπες θέσεις όπως στο εσωτερικό των μηρών, στους γλουτούς, στο αιδοίο ή έχουμε υποτροπή των κιρσών στα κάτω άκρα.
Η εργαστηριακή επιβεβαίωση της κλινικής υποψίας βασίζεται στη διερεύνηση με απεικονιστικές μεθόδους, όπως ο υπερηχογραφικός έλεγχος (triplex), που μπορεί να γίνει είτε δια του κοιλιακού τοιχώματος είτε διακολπικά είτε διορθικά ανάλογα με την κάθε περίπτωση.
Αξονική ή Μαγνητική Φλεβογραφία παρέχουν περισσότερες ανατομικές πληροφορίες, έχουν υψηλότερο κόστος, ενώ η πρώτη περιλαμβάνει τη χρήση σκιαγραφικών μέσων και ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Λαπαροσκόπηση, που αποτελεί την επεμβατική μέθοδο που συνδυάζει το πλεονέκτημα δυνατότητας ταυτόχρονης αντιμετώπισης.
Ψηφιακή Φλεβογραφία, δηλαδή επεμβατική μέθοδος, που μπορεί να μην καταφέρει να αναδείξει από μόνη της το σημείο της παλινδρόμησης, έχει υψηλό κόστος, περιλαμβάνει τη χρήση σκιαγραφικών μέσων και ιονίζουσας ακτινοβολίας αλλά μπορεί στον ίδιο χρόνο να εφαρμοστεί και η θεραπεία.
Η φλεβογραφία χρησιμοποιείται μόνον εφόσον έχουμε διαπιστώσει την πάθηση και έχουμε αποφασίσει να προχωρήσουμε στην αντιμετώπισή της.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στη θεραπεία του Συνδρόμου Πυελικής Συμφόρησης, όπως και στη διαγνωστική διερεύνηση, συμμετέχουν ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και συγκεκριμένα γυναικολόγος, αγγειοχειρουργός και επεμβατικός ακτινολόγος, εφόσον έχουν διερευνηθεί και αντιμετωπισθεί ή αποκλειστεί άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν Χρόνιο Πυελικό Πόνο.
Η αναλγητική θεραπεία, η ορμονοθεραπεία και οι κορσέδες συμπίεσης των κιρσών του αιδοίου, αποτελούν εντελώς συμπτωματική θεραπεία, και όχι λύση, παρά μόνο πρόσκαιρη ανακούφιση μέχρι η κατάσταση να επιδεινωθεί ή εφαρμόζεται σε ασθενείς ακατάλληλους για οποιαδήποτε άλλη μορφή αντιμετώπισης (πάρα πολύ μικρό ποσοστό των ασθενών).
Η χειρουργική απολίνωση των φλεβών που πάσχουν, απαιτεί νοσηλεία, αναισθησία, έχει τομές και πολλές φορές η απαίτηση μετεγχειρητικής ξεκούρασης για μια μητέρα δύο και πλέον παιδιών δεν είναι ρεαλιστική.
Ανάλογα με την εντόπιση των φλεβών που πάσχουν ποικίλει και η βαρύτητα της επέμβασης. Αναφέρονται ποσοστά υποτροπής περίπου 20%.
Ο εμβολισμός ή η ναρθηκοποίηση των φλεβών που πάσχουν, γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία και απαιτεί την νοσηλεία μιας ημέρας.
Ο σκληρυντικός αφρός (foam sclerotherapy) είναι η πιο καινούρια μέθοδος με πολύ καλά αποτελέσματα. Με την βοήθεια των υπερήχων γίνεται έκχυση του σκληρυντικού αφρού μέσα στις φλέβες. Δεν χρειάζεται νοσηλεία, είναι ανώδυνη και οικονομική.
Η χειρουργική εκτομή των ωοθηκών ή και της μήτρας, σε οριςμένες περιπτώσεις δεν απαλλάσσει οριστικά τις ασθενείς από το πρόβλημα.
Το Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης είναι μια συνηθισμένη αλλά συχνά αδιάγνωστη αιτία Χρόνιου Πυελικού Πόνου και υποτροπής των κιρσών των κάτω άκρων. Οι ασθενείς συνήθως επισκέπτονται γιατρούς δύο ειδικοτήτων. Γυναικολόγους όπου αναφέρουν τα συμπτώματα από την πύελο και Αγγειοχειρουργούς λόγω των κιρσών των κάτω άκρων.
