Τι είναι το λεμφοίδημα
Είναι μια πάθηση που προκαλεί πρήξιμο (οίδημα) κάποιου μέλους. Αυτή η πάθηση συμβαίνει συνήθως στα κάτω άκρα.
Εκτός από τις αρτηρίες που φέρνουν το αίμα από την καρδιά προς τους ιστούς και τις φλέβες που το επιστρέφουν προς την καρδιά, υπάρχουν στο σώμα μας και τα λεμφαγγεία, που ανήκουν στο λεγόμενο λεμφικό σύστημα. Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από όλα τα λεμφαγγεία και τους λεμφαδένες του σώματος.
Τα λεμφαγγεία συλλέγουν ένα υγρό (τη λέμφο), που αποτελείται από πρωτεΐνες, νερό, λιπίδια και απόβλητες ουσίες από τα κύτταρα του σώματος, και το μεταφέρουν στους λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες φιλτράρουν τα άχρηστα προϊόντα και τα ξένα υλικά, και μετά επιστρέφουν τη λέμφο στην κυκλοφορία του αίματος.
Αν το λεμφικό σύστημα ενός μέλους δεν έχει αναπτυχθεί καλά ή αν αποφραχθεί (κλείσει εντελώς) από κάποια αιτία, τότε μπορεί να γίνει συσσώρευση υπέρμετρης ποσότητας λέμφου στο μέλος και να εμφανιστεί το λεμφοίδημα.
Ποια είναι η αιτία του λεμφοιδήματος
Η πιο συχνή αιτία είναι η γέννηση του ατόμου χωρίς αρκετά λεμφαγγεία. Αυτό είναι το πρωτοπαθές λεμφοίδημα. Οι γυναίκες προσβάλλονται τρεις φορές συχνότερα από τους άνδρες, και το αριστερό κάτω μέλος συχνότερα από το δεξί, ενώ τα άνω μέλη σπανίως. Αν τα λεμφαγγεία είναι πολύ λίγα, το πρήξιμο μπορεί να αρχίσει στην εφηβεία ή και νωρίτερα. Υπάρχουν και τα λεμφοιδήματα που δημιουργούνται μετά από αφαίρεση λεμφαδένων στα άνω και κάτω άκρα στους καρκινοπαθείς.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό και την αντικειμενική εξέταση καθώς και την χρήση των υπερήχων TRIPLEX αγγείων για τον αποκλεισμό της φλεβικής ανεπάρκειας, την αξονική τομογραφία και μιας πιο εξειδικευμένης εξέτασης, της λεμφαγγειογραφίας.
Θεραπεία του λεμφοιδήματος
Το λεμφοίδημα είναι ένα χρόνιο πρόβλημα κι ο κύριος σκοπός της θεραπείας είναι ο περιορισμός των συμπτωμάτων του. Στο ιατρείο μας εφαρμόζουμε την αποτελεσματική μέθοδο της ενδερμολογίας (endermology), όπου με ένα ειδικό μηχάνημα αδειάζουμε το λεμφικό σύστημα και δίνουμε στα άκρα αίσθηση ελαφρότητας, η οποία επιτυγχάνεται μετά από μια σειρά συνεδρίων. Επίσης, ο ασθενής θα πρέπει καθ’ όλη την διάρκεια της θεραπείας να φοράει ελαστικές κάλτσες ή αν το λεμφοίδημα είναι σοβαρότερο θα πρέπει να ακολουθήσει θεραπεία με ειδικές σταθερές επιδέσεις για 20 ημέρες.
Το λεμφοίδημα είναι η διόγκωση του άκρου λόγω αύξησης υγρού στον διάμεσο χώρο. Είναι ένα λεμφοστατικό οίδημα πλούσιο σε λευκώματα, το οποίο δημιουργείται εξαιτίας: α) της αυξημένης παραγωγής λέμφου και β) της νοσηρότητας των λεμφαγγείων και της ανεπαρκούς παροχέτευσης.
Διακρίνεται σε πρωτοπαθές και σε δευτεροπαθές. Το πρώτο είναι συγγενούς προελεύσεως, με υποπλασία ή απλασία των λεμφαγγείων, και προσβάλλει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες νεαρής ηλικίας με πρώιμο (<35 έτη) και όψιμο (>35 έτη) τύπο. Το δευτεροπαθές οφείλεται σε γνωστά και επίκτητα αίτια και εμφανίζεται στο ένα άκρο κυρίως, μετά τα 35 έτη, σε άνδρες και γυναίκες.
Συνήθως οφείλεται σε τραύμα, φλεγμονή, παράσιτα, φλεβική ανεπάρκεια και νεοπλασία. Χαρακτηριστικό είναι και το λεμφοίδημα του άνω άκρου έπειτα από μαστεκτομή.
Τα στάδια
Υπάρχουν τέσσερα στάδια του λεμφοιδήματος:
- Στάδιο 1: είναι το λανθάνον, χωρίς κλινικές εκδηλώσεις.
- Στάδιο 2: είναι ήπιο με υποχώρηση έπειτα από κατάκλιση.
- Στάδιο 3: είναι μόνιμο με ίνωση.
- Στάδιο 4: μπορεί να καταλήξει σε ελεφαντίαση.
Οι επιπλοκές
Οι επιπλοκές του λεμφοιδήματος είναι:
- Ερυσίπελας, δηλαδή μία φλεγμονή του δέρματος και του υποδόριου ιστού από στρεπτόκοκκο.
- Λεμφαγγείτις, λεμφαδενίτις, λευκοκυττάρρωση.
- Λεμφικά συρίγγια.
- Υπερκεράτωση.
Σύνδρομο του Stewart – Treves, το οποίο εμφανίζεται σε χρόνια και παραμελημένα λεμφοιδήματα και είναι κακοήθες αγγειοσάρκωμα.
Θεραπεία
Η θεραπεία συνίσταται κατ’ αρχάς στη συντηρητική αγωγή – θεραπεία και στην επεμβατική. Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει αποιδηματική γυμναστική, παροχέτευση της λέμφου με χειρομασάζ και υδρομασάζ, καθώς και τη χρήση μηχανικών μεθόδων, όπως συμπιεστικών αεροθαλάμων, ελαστικής περιδέσεως και κάλτσας.
Τέλος, η φαρμακευτική θεραπεία έχει προφυλακτικό χαρακτήρα και αποδίδει σε ήπιες περιπτώσεις λεμφοιδήματος.
Οι επεμβατικές μέθοδοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα όταν η συντηρητική αγωγή δεν αποδώσει οφέλη πάνω από 30% – 40% και το λεμφοίδημα βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια με κίνδυνο επιπλοκών και καρκινωματώδους εξαλλαγής.
Οι παλαιότερες επεμβάσεις ήταν:
- Αφαιρετικές, με εκτομή του λεμφοιδηματικού ιστού και δέρματος με σκοπό την μείωση της περιμέτρου του άκρου.
- Λεμφαγγειοπλαστικές, με αναστομώσεις λεμφαγγείων και φλεβών, λεμφαδένων και φλεβών και μεταμοσχεύσεις λεμφαγγείων. Αυτές οι επεμβάσεις όμως ήταν τραυματικές, πολύωρες, με αμφίβολα αποτελέσματα, κακό αισθητικό αποτέλεσμα και κακώσεις ιστών και νεύρων.
Λιποίδημα κάτω άκρων
Το λιποίδημα αποτελεί νόσο αγνώστου ακόμη αιτιολογίας, η οποία χαρακτηρίζεται από μια άνιση κατανομή λιπώδους ιστού στο γυναικείο φύλο.
Δεν εχει καμία σχέση με το φλεβοίδημα ή το λεμφοίδημα, μπορεί όμως να συνυπάρχει.
Πρόκειται για νόσο του λιπώδους ιστού.
Η συχνότητά του είναι 10-15 % όλων των οιδημάτων.
Οι διαταραχές στην κατανομή του λίπους εμφανίζουν μια συμμετρική εναπόθεση λίπους.
Κλασσική είναι η εικόνα της ασθενούς η οποία προσέρχεται διαμαρτυρόμενη για τα πρησμένα πόδια και το άλγος μετά απο ορθοστασία.
Στην αρχή οι ιστοί είναι μαλακοί ,το δέρμα λείο, αργότερα σκληρό, επώδυνο και μοιάζει με φλούδα πορτοκαλιού. Η ασθενής δυσκολεύεται να περπατήσει λόγω του λίπους στους μηρούς.
Το λιποίδημα σε αντίθεση με το λεμφοίδημα είναι συμμετρικό και δεν προσβάλλει τους άκρους πόδες.
Επίσης, είναι δυνατόν να συνοδεύεται από τροφικές διαταραχές, υπέρχρωση του δέρματος και κιρσούς.
Η αντιμετώπισή του περιλαμβάνει εντατική φυσικοθεραπεία και πρόσφατα εφάρμοσα και εδώ την μέθοδο της λιποαναρρόφησης. Δίαιτες και διουρητικά δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα.
